متن سخنرانی رئیس انجمن ریاضی ایران در افتتاحیه هجدهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران
لینک به کلیپ سخنرانی
روز ۹ شهریور ماه، رییس انجمن ریاضی ایران در مراسم افتتاحیه هجدهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران سخنرانی ایراد نمود که متن آن در زیر می آید:
عرض سلام و احترام دارم خدمت همه شرکت کنندگان هجدهمین کنفرانس آموزش ریاضی کشور. باعث افتخار من است که به عنوان مسئول انجمن دقایقی در خدمت شما باشم.
برنامه درسی ریاضیات مدرسه ای در ایران دچار تغییرات زیادی از نظر کمی و کیفی شده است که بخشی از آن تابع پیشرفت‌های در ریاضی و شیوه های آموزش ریاضیات است و بخش دیگری از آن به سیاست‌گذاری های آموزشی کشور برمی گردد.
از سال ۱۳۴۶ نظام آموزشی ۶-۶ یعنی دو دوره ابتدایی و متوسطه به نظام آموزشی ۴-۳-۵ یعنی پنج سال ابتدایی، سه سال راهنمایی و چهار سال متوسطه تبدیل شد. این نظام آموزشی به مدت حدود ۲۵ سال تا اوایل ۱۳۷۰ در مدارس کشور اجرا شد. در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ نظام آموزشی متاثر از این نگرش و سیاست که “همه دانش آموزان نیاز به تحصیلات آموزش عالی ندارند” دچار تغییرات اساسی در محتوا و ساختار گردید و نهایتاً در دهه ۱۳۹۰ نظام آموزشی ۳-۳-۳-۳ اجرا شد.
با گسترش علوم و ریاضیات در جهان موضوعات جدیدی به ریاضیات مدرسه ای افزوده شدند، شیوه های آموزش ریاضیات هم از روش اصل موضوعی به شیوه‌های فعال و دانش‌آموز محور تغییر کردند. بنابراین ضروری بود که نه تنها از ساعات ریاضی هفتگی کم نشود، بلکه به جهت آموزش عمیق و مفهومی کتاب‌ها، همراهی دانش آموزان با معلم در شکل گیری مفاهیم، و نیز تکوین اندیشه ریاضی به ساعات درسی ریاضی نیز افزوده شود. اما کاهش ناموزون ساعات دروس علمی (به ویژه ریاضی) نسبت به سایر دروس و به‌خصوص کاهش آن مثلاً در سال آخر متوسطه از ۱۲ ساعت در نیمه اول دهه ۱۳۵۰ به ۷ ساعت در حال حاضر، مشکلات عدیده ای را به وجود آورد به طوری که معلمان وقت کافی در کلاس برای تدریس به شیوه نوین پیدا نکردند و مجبور گردیدند به همان شیوه سنتی معلم محور عمل نمایند.
از طرف دیگر، مشکل کنکور سراسری و آموزش تست‌زنی در کنار فشار خانواده‌ها برای موفقیت فرزندشان در کنکور، این امکان را از دبیران علاقه‌مند و دغدغه‌مند برای تدریس مفهومی ریاضیات گرفته است. به علاوه، کارتلهای عظیم کنکور سیستم آموزش صحیح ریاضی کشور را فلج و منحرف کرده است. همچنین امکان شرکت دانش آموزان همه رشته‌های متوسطه در هر گروه آزمایشی کنکور، محصلین را از تحصیل در رشته‌های پرزحمت مانند ریاضی‌فیزیک دور کرده است که، به همراه درک دانش‌اموزان و خانواده‌های آنها از وضعیت شغلی و اجتماعی دانش آموختگان علوم پایه در کشور، موجب کاهش تعداد دانش‌اموزان در این رشته در سرتاسر کشور شده است به طوری که در بعضی شهرستان‌ها حتی یک دانش‌اموز رشته ریاضی‌فیزیک نیز پیدا نمی‌شود.
در کتاب‌های مدرسه‌ای مطالبی وجود دارد که هیچ سودی برای آینده دانش‌آموزان ندارد و محصلین صرفاً آنها را طوطی‌وار حفظ می‌کنند. شایسته است این موارد از آموزش مدرسه‌ای حذف شود. اما نگرش سطحی مبتنی بر کاربردی کردن دروس ریاضی، با تکیه بر «کاهش چگالی دروس» و «حذف محتوای سنگین» بر آموزش علوم پایه و به ویژه ریاضی در مدرسه‌ها و تربیت دانش‌اموزانی که قدرت حل مسأله داشته باشند تأثیر منفی گذاشته است؛ به طوری که به تدریج شاهد کاهش محتوای استدلالی ریاضیات در دروس دبیرستانی و به جای آن افزایش محتوای محاسباتی و سبک ریاضی هستیم. به نظر می‌رسد، همه این‌ها مانعی بزرگ برای شکل‌گیری تفکر ریاضی و تربیت دانش‌آموزانی توانمند شده است.
در پایان از کلیه دست اندرکاران برگزاری هجدهمین کنفرانس آموزش ریاضی کشور ، آموزش و پرورش و دانشگاه دامغان، و به ویژه جناب آقای دکتر بهزاد صالحیان قدردانی می‌کنم و برای همه آنها در برگزاری یک کنفرانس تأثیرگذار آرزوی موفقیت می نمایم.
خدا نگهدار شما
محمد صال مصلحیان