چگونه دانش‌آموزان دبیرستان را به انتخاب رشته‌های مهندسی در دانشگاه ترغیب نماییم؟
متن زیر بیانیه مصوب شورای اجرائی انجمن ریاضی ایران است.
چگونه دانش‌آموزان دبیرستان را به انتخاب رشته ریاضی‌فیزیک در دبیرستان و سپس انتخاب رشته‌های مهندسی در دانشگاه ترغیب و تشویق نماییم؟
برنامه‌های پیشنهادی انجمن ریاضی ایران
متأسفانه، وضعیت رشته ریاضی‌فیزیک در دبیرستان‌ها، از نظر کمی و کیفی، رو به افول است. تعداد دانش‌آموزان رشته ریاضی طی نه سال گذشته کاهشی بوده و از ۱۸ درصد به ۱۴.۵ درصد رسیده است. سهم دانش‌آموزان رشته ریاضی‌فیزیک از دانش‌آموزان نظری حدود ۹ درصد است. از ۷۵۰ منطقه آموزشی کشور ۳۵ منطقه اصلا رشته ریاضی ندارند. در ۴۰ منطقه که ۱۲،۰۰۰ پایه دوازدهم دارند فقط ۵۰۰ دانش آموز ریاضی وجود دارد. همچنین، میانگین نمرات آزمون ریاضی داوطلبان در کنکور سراسری نیز رو به کاهش است. به علاوه، در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ درصد داوطلبان کنکور سراسری در گروه ریاضی و فنی ثبت نام کرده‌اند که در برابر حدود ۳۹ درصد گروه علوم تجربی قرار می‌گیرد. در حالی که در حدود یک دهه قبل، این دو عدد به ترتیب ۲۵ و ۴۲ درصد بوده‌اند.
نبودن شغل مناسب با درآمد مکفی برای دانش‌آموختگان رشته‌های علوم پایه و مهندسی در برابر رشته‌های پزشکی، وجود کار در خارج از کشور برای دانش‌آموختگان رشته‌های پزشکی و امکان مهاجرت ساده‌تر برای آنها (با این توضیح که گرچه برای دانش‌آموختگان مهندسی و علوم پایه ادامه تحصیل در خارج از کشور مهیا است، اما کاریابی به مراتب دشوار است)، بی توجهی مسئولان به ارائه مشاوره و شناسائی استعداد واقعی دانش‌آموزان، عدم درک صحیح نقش و اهمیت علوم پایه و کاربردی در توسعه کشور، و دیگر عوامل اقتصادی– اجتماعی که ذکر آنها در این نوشتار نمی‌گنجد باعث شده‌اند که این روزها، بر خلاف چند دهه قبل، تحصیل در رشته ریاضی‌فیزیک در دبیرستان و به تبع آن تحصیل در رشته‌های مهندسی در دانشگاه فضیلت محسوب نشود. مهمتر از آن این است که چون ریاضیات بنیان علمی پژوهش در فناوری و اساس آموزش دقیق فناوران را تشکیل می‌دهد، کاهش در کمیت و کیفیت (تسلط علمی، قدرت حل مسئله، نوآوری، و کارآفرینی) دانش‌آموختگان رشته ریاضی‌فیزیک در دبیرستان و رشته‌های مهندسی در دانشگاه لطمات جبران ناپذیری به ساختار علمی و صنعتی کشور وارد خواهد کرد و تمام زحمات گذشتگان را هدر خواهد داد.
انتخاب رشته تحصیلی برای دانشجویان یکی از تصمیمات مهمی است که باید در مورد آن تصمیم گیری کنند. به منظور علاقه‌مند کردن دانش‌آموزان به انتخاب رشته ریاضی‌فیزیک در دبیرستان و رشته‌های مهندسی در دانشگاه، چند راهکار می‌توان به شرح زیر ارائه کرد:
1. نمایش کاربردی بودن مهندسی: باید نشان دهیم که چگونه مهندسی به رفع مشکلات زندگی کمک می‌کند و تا چه اندازه مهم است. به ویژه، دانش‌آموزان باید آگاه شوند که رشته‌های مهندسی می‌توانند به حل مشکلات مربوط به محیط زیست، انرژی، تولید و ساخت، حمل و نقل، مخابرات، شناسائی بیماری‌ها و غیره کمک کنند. با نمایش نمونه‌هایی از کاربرد رشته‌های مهندسی در عمران، پزشکی، زیست بوم، و غیره دانش‌آموزان می‌توانند به رشته‌های مهندسی علاقه‌مند شوند.
2. نمایش عملکرد مهندسان برجسته: مهندسان ممتازی که در صنعت و شرکت‌های فناوری مختلف مشغول به کار هستند، می‌توانند به دانش‌آموزان نشان دهند که چگونه مهندسی می‌تواند موجب بهبود شرایط زندگی و ارزش آفرینی در جامعه شود. به طور خاص، نمایش موفقیت‌های افرادی که در زمینه‌های مختلف مهندسی فعالیت می‌کنند، می‌تواند دانش‌آموزان را به انتخاب رشته‌های مهندسی علاقه‌مند کند. فهرست دانش‌آموختگان موفق رشته‌های مهندسی و شغل کنونی آنها می‌تواند انگیزه‌بخش دانشجویان باشد.
3. ارائه اطلاعات شفاف در مورد رشته‌های مهندسی: برای جذب دانش‌آموزان به رشته‌های مهندسی، باید اطلاعات روشنی در مورد رشته‌های مهندسی، مشاغل مرتبط و درآمدهای متوسط آنها ارائه داد. این اطلاعات می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا بهترین تصمیم را برای آینده شغلی خود بگیرند. این کار با تهیه بروشور و توزیع آن بین دانش‌آموزان ممکن است.
4. ویدئوهای آموزشی: تهیه ویدئوهای آموزشی با موضوعات مختلف مهندسی، برای دانش‌آموزان می‌تواند یکی از راه‌های موثر برای جذب آنها به رشته‌های مهندسی باشد. این ویدئوها می‌توانند شامل توضیحات و نمونه‌های عملی از موضوعات مهندسی مختلف باشند. ترجمه ویدئوهای با زبان خارجی یا تهیه زیرنویس فارسی برای آنها نیز یک راهکار مناسب است.
5. برگزاری مسابقات فنی و مهندسی: برگزاری مسابقات فنی و مهندسی می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا با رشته‌های مهندسی آشنا شوند و مهارت‌های کلیدی مورد نیاز را تقویت کنند. این مسابقات می‌توانند شامل طراحی و ساخت پروژه‌های فنی و مهندسی باشند و دانش‌آموزان را تحریک کنند تا رشته‌های مهندسی را در دانشگاه ادامه دهند.
6. برگزاری کارگاه‌های آموزشی: برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان می‌تواند به آنها این امکان را بدهد که به طور مستقیم با مفاهیم و موضوعات مربوط به رشته‌های مهندسی آشنا شوند. در این کارگاه‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از تجربیات خود، پروژه‌های عملی و فعالیت‌های تیمی، مهارت‌های مورد نیاز برای رشته مهندسی را درک نمایند.
7. بازدید از دانشگاه‌ها: برگزاری بازدید از دانشگاه‌های مختلف می‌تواند برای دانش‌آموزان جالب باشد و به آنها کمک کند تا با فضای دانشگاه، رشته‌های مهندسی و فرصت‌های آموزشی آشنا شوند. این بازدیدها می‌توانند شامل دیدن آزمایشگاه‌ها، گفتگو با دانشجویان و اساتید، دعوت به صرف غذا در سلف سرویس دانشجویی، بازدید از خوابگاه‌های دانشجوئی، استفاده از امکانات ورزشی دانشگاه، و موارد مشابه باشند.
8. رویدادهای مهندسی: برگزاری رویدادهای مهندسی مثل نمایشگاه فناوری، کنفرانس‌ها و سایر رویدادهای مرتبط می‌توانند به دانش‌آموزان کمک کنند تا با رشته‌های مهندسی، اهمیت آنها و کاربردهای آنها در جامعه آشنا شوند. در این رویدادها، دانش‌آموزان می‌توانند با دانشجویان، اساتید، پژوهشگران و صنعتگران موفق در ارتباط باشند و به دوره‌های آموزشی، برنامه‌های کارآموزی و مشاغل در این صنایع پی ببرند.
9. برگزاری همایش برای معلمان، والدین و مشاوران تحصیلی: به کمک اتحادیه معلمان ریاضی، همایشهایی برای معلمان، والدین برای آشنایی آنها با صنعت و درک بهتر اهمیت رشته‌های مهندسی، به ویژه رشته‌های وابسته به پزشکی مانند مهندسی پزشکی، برگزار شود. در این همایشها باید مسئولین ذیربط نیز که تصمیم‌گیرندگان در سطوح مختلف مدیریتی هستند شرکت کنند.
10. شرکت در کلاسهای درسی دانشگاه و قبول واحد گذرانده شده: دانش‌آموزان مستعد بتوانند در صورت عدم تداخل با برنامه‌های مدرسه، درس ریاضی عمومی دانشگاه‌های محل اقامت خود شرکت و در صورت موفقیت در امتحان پایان ترم این درس و قبولی در آن دانشگاه، از گذراندن دوباره آن معاف و نمره درس مزبور در کارنامه دانشگاهی آنها ثبت شود.
11. تبلیغات: از نمادهای مهندسی در میادین و پارکهای شهر و دیوار نویسی در خیابانها برای نشان دادن اهمیت فناوری کمک گرفته شود. یک سررسید تهیه شود که هر روز آن به یک کارخانه یا شرکت تولیدی اختصاص یابد و در آن زمینه‌های تخصصی و رشته‌های فعال و مورد نیاز شرح داده شود.
۱۲. بورسیه دانشجویان ممتاز رشته‌های مهندسی و علوم مرتبط: دانشجویان ممتاز رشته‌های مهندسی توسط شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که به رشته‌های مهندسی احتیاج دارند بورسیه شوند یه طوری که مقرری ماهیانه به آنها پرداخت شود.