واژه نامه ریاضی و آمار/حرف D

واژهبرابرنهاده فارسی انجمن ریاضی ایرانبرابرنهاده فارسی در دانشنامه ریاضیبرابرنهاده فارسی پیشنهادی اعضا
D'Alembert criterionمعیار دالامبر
D'Alembert equationمعادلۀ دالامبر
D'Alembert solutionجواب دالامبر
D'Alembert test = generalized ratio testآزمون دالامبر، آزمون تعمیم‌یافتۀ نسبت
D'Alembert wave equationمعادلۀ موج دالامبر
damped oscillationنوسان میرا
damped vibrationارتعاش میرا
damped waveموج میرا
damping forceنیروی میران
Darboux curveخم داربو
Darboux equationمعادلۀ داربو
Darboux theoremقضیۀ داربو
dataداده‌ها
data acquisition → data collection
data analysisتحلیل داده‌‌ها
data baseدادگان، مجموعۀ داده‌ها
data collection = data acquisitionگردآوری داده‌ها
data envelopment analysisتحلیل پوششی‌داده‌ها
data fittingبرازاندن ‌داده‌ها
data miningداده کاوی
data processingداده پردازی
data reduction = reduction of dataتلخیص داده‌ها
data setمجموعۀ داده‌ها
data structureساختار داده‌ها
datumداده
De Moiver's theoremقضیۀ دموآور
De Moivre formulaفرمول دموآور
De Morgan lawقانون دمورگان
De Morgan theoremقضیۀ دمورگان
De Rham complexesمجتمع‌های دُرام
De Rham decompositionتجزیۀ دُرام
death processفرایند مرگ
decadic logarithmلگاریتم دهدهی
decadic system → decimal system
decagonده ضلعی
decameterدکامتر
decelerationشتاب منفی
decileدهک
decimalعدد دهدهی، عدد اعشاری
decimal expansionبسط دهدهی، بسط اعشاری
decimal fractionکسر دهدهی، کسر اعشاری
decimal numberعدد دهدهی، عدد اعشاری
decimal pointممیز
decimal representationنمایش دهدهی، نمایش اعشاری
decimal system = decadic systemدستگاه دهدهی، دستگاه اعشاری
decimeterدسیمتر
decision analysisتحلیل تصمیم
decision functionتابع تصمیم
decision problemمسألۀ تصمیم
decision ruleقاعدۀ تصمیم
decision spaceفضای تصمیم
decision theoryنظریۀ تصمیم
declinationمیل
decomposable groupگروه تجزیه‌پذیر
decomposable idealایده‏آل تجزیه‏پذیر
decomposable operatorعملگر تجزیه‌پذیر
decompositionتجزیه
decomposition into primesتجزیه به اعداد اول
decreasing divided differencesتفاضل‌های منقسم نزولی
decreasing functionتابع نزولی
decrementنزول، مقدار نزول
Dedekind axiom of continuityاصل موضوع پیوستگی ددکیند
Dedekind cutبرش ددکیند
Dedekind definition of finitenessتعریف ددکیند از تناهی
Dedekind discriminant theoremقضیۀ مبیّن ددکیند
Dedekind domainحوزۀ ددکیند
Dedekind eta functionتابع اتای ددکیند
Dedekind sumمجموع ددکیند
deductionاستنتاج
defective equationمعادلۀ ناقص
deficiency indexشاخص کاستی
deficiency number = deficient numberعدد ناقص
deficient number → deficiency number
defining idealایده‏آل معرّف
definite integralانتگرل معیّن
definite integrationانتگرال‌گیری معیّن
definiteness of a matrixمعین بودن ماتریس
definitionتعریف
definition by abstractionتعریف به تجرید، تعریف تجریدی
definition by inductionتعریف به استقرا، تعریف استقرایی
deflationفروکشی
deflation method for an eigenvalue problemروش فروکشی برای مسألۀ ویژه‏مقدار
deformationدگردیسی، تغییر شکل
deformation principleاصل دگردیسی
deformation retractدرون‌بُرد دگردیسی
degeneracyتباهیدگی
degenerate basic solutionجواب پایه‌ای تباهیده
degenerate bilinear formصورت دوخطی تباهیده
degenerate conicمقطع مخروطی تباهیده
degenerate conic curveخم مخروطی تباهیده
degenerate distributionتوزیع تباهیده
degenerate eigenvalueویژه‏مقدار تباهیده
degenerate ellipseبیضی تباهیده
degenerate hyperbolaهذلولی تباهیده
degenerate kernelهستۀ تباهیده
degenerate mappingنگاشت تباهیده
degenerate parabolaسهمی تباهیده
degenerate quadric surfaceرویۀ درجۀ دوم تباهیده
degenerate saddle pointنقطۀ زینی تباهیده
degenerate seriesسری تباهیده
degreeدرجه
degree of a vertex = valence of a vertex = valency of a vertexدرجۀ رأس
degree of freedomدرجۀ آزادی
Dehn lemmaلم دن
del operatorعملگر دل
Delambre analogiesقیاس‌های دلامبر
delay differential equationمعادلۀ دیفرانسیل تأخیری
deleted limitحدّ سوده
deleted neighborhoodهمسایگی سوده
delta function → Dirac delta function
deltoidدلتاگون
Denjoy integralsانتگرال‌های دانژوا
denominatorمخرج (کسر)
dense setمجموعۀ چگال
densely defined operatorعملگر چگال‏دامنه
density functionتابع چگالی
denumerable set 1 مجموعۀ شمارا
denumerable set 2مجموعۀ شمارای نامتناهی
dependent eventsپیشامدهای وابسته
dependent functions = interdependent functionsتابع‌های وابسته
dependent variableمتغیر وابسته
depth lineخط ژرفا
depth of an idealژرفای ایده‏آل
derangements numberتعداد پریش‌ها
derivable in the general senseمشتق‌‌پذیر به مفهوم عام
derivable in the ordinary senseمشتق‌‌پذیر به مفهوم معمولی
derivation 1اشتقاق
derivation 2استنتاج
derivative = differential coefficient = differential quotientمشتق
derivative function = derived functionتابع مشتق
derivative of an integralمشتق انتگرال
derived curveخم مشتق
derived function → derivative function
derived seriesرشتۀ مشتق
derived setمجموعۀ مشتق
derived subgroupزیرگروه مشتق
derived unitواحد فرعی
Desargues geometry → Desarguesian geometry
Desargues theoremقضیۀ دزارگ
Desarguesian geometry = Desargues geometry هندسۀ دزارگی
Descartes rule of signs → Descartes theorem
Descartes theorem = Descartes rule of signs قضیۀ دکارت، قاعدۀ علامت‌های دکارت
descendantتالی
descending central seriesرشتۀ مرکزی کاهشی
descending chainزنجیر کاهشی
descending chain conditionشرط زنجیر کاهشی، شرط زنجیر نزولی
descending sequenceدنبالۀ کاهشی
descriptive decision theoryنظریۀ توصیفی تصمیم
descriptive geometryهندسۀ ترسیمی
descriptive statisticsآمار توصیفی
designطرح
design matrixماتریس طرح
design of an experiment = experimental designطرح آزمایش
detectionآشکارسازی
determinantدترمینان
determinant tensorتانسور دترمینانی
determined systemدستگاه معیّن
deterministic modelمدل تعیّنی
deterministic problemsمسأله‌های تعیّنی
deterministic processفرایند تعیّنی
developable surfaceرویۀ گستردنی
deviationانحراف
deviation pointsنقطه‌های انحراف
diagonal elementعنصر قطری
diagonal expansionبسط قطری
diagonal formصورت قطری
diagonal matrixماتریس قطری
diagonal methodروش قطری
diagonal of a polygonقطر چندضلعی
diagonal partial sumمجموع جزئی قطری
diagonal sum of a matrixمجموع قطری ماتریس
diagonalizable linear transformationتبدیل خطی قطری‏شدنی
diagonalizable matrixماتریس قطری‌شدنی
diagonalizable operatorعملگر قطری‏شدنی
diagonally dominant matrixماتریس قطری‌غالب
diagramنمودار
diagram of a functionنمودار تابع
diameter of a circleقطر دایره
diameter of a conicقطر مقطع مخروطی
diameter of a set in a metric spaceقطر مجموعه در فضای متریک
dichotomous variableمتغیر دو‏‌حالتی
dichotomyدوحالتی بودن
dicyclic groupگروه دودوری
diffeomorphic manifoldsخمینه‌های هموارریخت
diffeomorphismهموارریختی
difference تفاضل
difference equationمعادلۀ تفاضلی
difference groupگروه تفاضلی
difference methods = discrete variable methodsروش‌های تفاضلی، روش‏های متغیر گسسته
difference of two sets تفاضل دو مجموعه
difference operatorعملگر تفاضل
difference quotient خارج قسمت‌ تفاضلی
difference sequenceدنبالۀ تفاضل‌ها
difference tableجدول تفاضل‌ها
differentiable atlasاطلس مشتق‌‌پذیر
differentiable function 1تابع مشتق‌‌پذیر
differentiable function 2تابع دیفرانسیل پذیر
differentiable manifoldخمینۀ مشتق‌‌پذیر
differentiability 1مشتق‌پذیری
differentiability 2دیفرانسیل‌‌پذیری
differential دیفرانسیل
differential and integral calculusحساب دیفرانسیل و انتگرال، حسابان
differential calculusحساب دیفرانسیل
differential coefficient → derivative
differential equationمعادلۀ دیفرانسیل
differential formصورت دیفرانسیل، فرم دیفرانسیل
differential geometryهندسۀ دیفرانسیل
differential operatorعملگر دیفرانسیل
differential quotient → derivative
differential topologyتوپولوژی دیفرانسیل
differentiationمشتق‌گیری
differentiation operatorعملگر مشتق‌گیری
differentiation transformationتبدیل مشتق‌گیری
diffusion 1انتشار [آمار]
diffusion 2پخش
diffusion equationمعادلۀ پخش
diffusion processفرایند انتشار
digamma functionتابع دوگاما
digitرقم
digital computer = digital deviceکامپیوتر رقمی، رایانۀ رقمی
digital device → digital computer
digital quantityکمیت رقمی
digraph → directedgraph
dihedral → dihedron
dihedral angleزاویۀ دووجهی، فرجه
dihedral groupگروه دو‏وجهی
dihedron = dihedral دووجهی
dilatationانبساط
dilationاتساع
dimensionبُعد
dimension functionتابع بُعد
dimension theoryنظریۀ بُعد
dimensional analysisتحلیل ابعادی
dimensional formulaفرمول ابعادی
dimensionalityتعداد ابعاد، بُعدچندی
dimensionless numberعدد بی‌بُعد
dimetric skew-axonometry = frontal axonometryمحورسنجی کج دوواحدی
Dini derivativesمشتق‌های دینی
Dini seriesسری دینی
Dini surfaceرویۀ دینی
Dini testآزمون دینی
Diophantine analysisآنالیز دیوفانتی
Diophantine approximationتقریب دیوفانتی
Diophantine equationمعادلۀ دیوفانتی
Diophantine geometryهندسۀ دیوفانتی
dipole = doubletدوقطبی
Dirac delta function = delta functionتابع دلتای دیراک، تابع دلتا
Dirac distributionتوزیع دیراک
Dirac spinorاسپینور دیراک
direct analytic continuationفرابُرد تحلیلی مستقیم
direct decomposition of a groupتجزیۀ مستقیم گروه
direct factor of a groupعامل مستقیم گروه
direct limit = directed limit حد سودار
direct measurementاندازه‌گیری مستقیم
direct productحاصل‏ضرب مستقیم
direct proofبرهان مستقیم
direct proportion = direct proportionalityتناسب مستقیم
direct proportionality → direct proportion
direct sumمجموع مستقیم
direct system of sets دستگاه سودار مجموعه‏ها
direct variationوردش مستقیم، تغییر مستقیم
directed angleزاویۀ سودار
directed circleدایرۀ سودار
directed curveخم سودار
directed cycleدور سودار
directed diameterقطر سودار
directed distanceفاصلۀ سودار
directed familyخانوادۀ سودار
directed graph = digraphگراف سودار
directed Hamiltonian path مسیر همیلتونی سودار
directed limit → direct limit
directed lineخط سودار
directed line segmentپاره‌خط سودار
directed number → signed number
directed pathمسیر سودار
directed setمجموعۀ سودار
directed trailگذر سودار
directed treeدرخت سودار
directed walkگشت سودار
direction 1امتداد
direction 2سو، جهت
direction angleزاویۀ هادی
direction cosineکسینوس هادی
direction fieldمیدان سوها
direction numberپارامتر هادی
direction vectorبردار هادی
directional derivativeمشتق سویی
directional hypothesis → one-sided hypothesis
directly congruent figuresشکل‌های مستقیماً همنهشت
directly proportional quantities = proportional quantitiesکمیت‏های مستقیماً متناسب، کمیت‏های متناسب
director circleدایرۀ هادی
director coneمخروط هادی
directrix of a conicهادی مقطع مخروطی
Dirichlet box principle → Dirichlet drawer principle
Dirichlet conditionsشرط‌های دیریکله
Dirichlet drawer principle = Dirichlet box principleاصل خانه‌ای دیریکله
Dirichlet integralانتگرال دیریکله
Dirichlet polynomialچندجمله‏ای‏ دیریکله
Dirichlet principleاصل دیریکله
Dirichlet problemمسألۀ دیریکله
Dirichlet processفرایند دیریکله
Dirichlet productحاصل‏ضرب دیریکله
Dirichlet seriesسری دیریکله
Dirichlet testآزمون دیریکله
Dirichlet transformتبدیل دیریکله
Dirichlet unit theoremقضیۀ یکال‌های دیریکله
disc → disk
disconnected setمجموعۀ ناهمبند
discontinuity 1ناپیوستگی
discontinuity 2 → discontinuity point
discontinuity point = discontinuity 2نقطۀ ناپیوستگی
discontinuous distributionتوزیع ناپیوسته
discontinuous functionتابع ناپیوسته
discontinuous groupگروه ناپیوسته
discontinuumناپیوستار
discordant sampleنمونۀ ناهماهنگ
discrete distributionتوزیع گسسته
discrete metricمتریک گسسته
discrete metric spaceفضای متریک گسسته
discrete normنُرم گسسته
discrete random variableمتغیر تصادفی گسسته
discrete setمجموعۀ گسسته
discrete topological spaceفضای توپولوژیک گسسته
discrete topologyتوپولوژی گسسته
discrete transformتبدیل گسسته
discrete valuationارزۀ گسسته
discrete valuation ringحلقۀ ارزۀ گسسته
discrete variableمتغیر گسسته
discrete variable methods → difference methods
discretizationگسسته‌سازی
discriminantمبیّن
discriminant analysisتحلیل تمایزی
discriminant functionتابع مبیّن
discriminant of a polynomialمبین چندجمله‏ای
discriminant of an algebraic number fieldمبیّن میدان اعداد جبری
disjoint setsمجموعه‌های مجزا
disjointness preserving mapنگاشت حافظ جدایی
disjunctفصل‏وند
disjunction = alternationترکیب فصلی
disjunction of propositionsترکیب فصلی گزاره‌ها
disjunctive normal formصورت نرمال فصلی
disjunctive syllogismقیاس فصلی
disk = discقرص
disk algebraجبر قرصی
disk methodروش قرصی
dispersionپراکندگی
dispersion analysis → analysis of variance
dispersion indexشاخص پراکندگی
dispersion matrixماتریس پراکندگی
displacementتغییرمکان
displacement constantثابت تغییرمکان
displacement vectorبردار تغییرمکان
dissimilar termsجمله‌های نامتشابه
dissipative operatorعملگر کاهنده
distanceفاصله
distance function تابع فاصله
distinct system of parametersدستگاه متمایز پارامترها
distortion inequalitiesنابرابری‌های دگرشکلی
distortion theoremقضیۀ دگرشکلی
distribution 1[آمار]توزیع
distribution 2تابع تعمیم‌یافته
distribution curveخم توزیع
distribution derivativeمشتق تابع تعمیم‌یافته
distribution free methodروش آزاد توزیع
distribution functionتابع توزیع
distributive latticeمشبّکۀ توزیع‌پذیر
distributive lawقانون توزیع‌پذیری
distributivityتوزیع‌پذیری
divergence 1واگرایی
divergence 2دیورژانس
divergence of a vector fieldدیورژانس میدان برداری
divergence theoremقضیۀ دیورژانس
divergent integralانتگرال واگرا
divergent sequenceدنبالۀ واگرا
divergent seriesسری واگرا
divergently parallel linesخط‌های واگراموازی
divided differencesتفاضل‌های منقسم
dividenedمقسوم
divisibilityتقسیم‌پذیری، بخش‏پذیری
divisibility relationرابطۀ تقسیم‌پذیری
divisible elementعنصر تقسیم‌پذیر
divisible groupگروه تقسیم‏پذیر
divisible moduleمدول تقسیم‌پذیر
divisible subgroupزیرگروه تقسیم‌پذیر
divisionتقسیم
division algebraجبر تقسیمی
division algorithmالگوریتم تقسیم
division ringحلقۀ تقسیمی
divisorمقسوم‌علیه
divisor of zero = zero divisorمقسوم‌علیه صفر
dodecagonدوازده‌ضلعی
dodecahedral groupگروه دوازده‏وجهی
dodecahedronدوازده‏وجهی
domainدامنه، حوزه
domain of (definition) of a functionدامنۀ (تعریف) تابع
domain of attraction = basin of attractionدامنۀ ربایش
domain of discourse → universe of discourse
domain of holomorphyدامنۀ تمام‌ریختی
domain of influenceدامنۀ نفوذ
domain of variabilityدامنۀ تغییرپذیری
dominant sequence = majorant sequenceدنبالۀ غالب
dominant vectorبردار غالب
dominated convergence theoremقضیۀ همگرایی مغلوب
dominating integral انتگرال غالب
dominating seriesسری غالب
domination principle = Cartan maximum principleاصل غلبه، اصل ماکسیمم کارتان
dot diagramنمودار نقطه‌ای
dot product 1ضرب نقطه‌ای
dot product 2حاصل‏ضرب نقطه‌ای
double angle formulasفرمول‌های دوبرابر زاویه
double complex → bicomplex
double cuspتیزۀ دوگانه
double exponential distributionتوزیع نمایی دوگانه
double integralانتگرال دوگانه
double limitحد دوگانه
double mathematical inductionاستقرای دوگانۀ ریاضی
double point نقطۀ دوگانه
double ratio → anharmonic ratio
double rootریشۀ دوگانه، ریشۀ مضاعف
double samplingنمونه‌گیری دوگانه
double sampling planطرح نمونه‌گیری دوگانه
double sampling procedureشیوۀ نمونه‌گیری دوگانه
double sequenceدنبالۀ دوگانه
double seriesسری دوگانه
double tangentمماس دوگانه
double valued functionتابع دومقداری
doublet → dipole
doubling of a cube = duplication of cubeتضعیف مکعب
doubly infinite seriesسری دوسونامتناهی
doubly periodic functionتابع دودوره‌ای
doubly transitive permutation groupگروه جایگشتی دوگانه‌ترایا
downward biasپایین‌اریبی
driftرانش
dual دوگان
dual basisپایۀ دوگان
dual bundleکلاف دوگان
dual categoryرستۀ دوگان
dual cellخانۀ دوگان
dual codeدوگان‌کد
dual curveخم دوگان
dual figureشکل دوگان
dual graphگراف دوگان
dual groupگروه دوگان
dual homomorphismهمریختی دوگان
dual isomorphismیکریختی دوگان
dual latticeمشبّکۀ دوگان
dual moduleمدول دوگان
dual operationعمل دوگان
dual operatorعملگر دوگان
dual spaceفضای دوگان
dual tensorتانسور دوگان
dual variables متغیرهای دوگان
duality دوگانی
duality in spaceدوگانی در فضا
duality mappingنگاشت دوگانی
duality of polyhedraدوگانی چندوجهی‌ها
duality principle = principle of dualityاصل دوگانی
duality propertyویژگی دوگانی
duality theoremقضیۀ دوگانی
Duhem's problemمسئلۀ دوئم
dummy index of a tensorاندیس ظاهری تانسور
dummy variableمتغیر ظاهری
duplication of cube → doubling of a cube
dyadic expansionبسط دودویی
dyadic number system → binary number system
dynamic equilibriumتعادل دینامیکی
dynamic modelمدل پویا
dynamic optimizationبهینه‌سازی پویا
dynamic programmingبرنامه‌ریزی پویا
dynamical systemدستگاه دینامیکی
dynamicsدینامیک